شگفتی‌های معماری مسجد قنبر علی‌خان | مناره‌ای با ۳ کاربری؛ بادگیر، مأذنه و رصدخانه
تاریخ انتشار: ۹ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۹۸۷۷۱
همشهری آنلاین- نگین پذیرا: کنار پیچ کوچه مسجد نشسته و به دیوارهای کاهگلی و نیمه ریخته خیابان تکیه داده. روبه‌روی ورودی مدرسه‌ای که امروز انگار حوزه علمیه است. روبه‌روی در ورودی آن می‌ایستم و مرددم که زنگ بزنم یا نه! می‌گوید: «تو را که راه نمی‌دهند. مردها را هم راه نمی‌دهند! فقط طلبه‌ها. آن هم برای درس خواندن.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
کاشیکاری زیبای مسجد«نصرالله حدادی» تهران‌شناس درباره تاریخچه مسجد قنبرعلی‌خان که در محله امامزاده یحیی(ع) تهران و خیابان مرادی واقع است می‌گوید: «این مسجد سال ۱۲۵۰ در بخش جنوبی محله‌های پامنار و عودلاجان ساخته شده است. رواق و صحن و گنبد آن هم مزین به کاشیکاری‌های زیبا و منحصربه‌فرد است.»
او می‌گوید: «مسجد قنبرعلی‌خان و حوزه علمیه ابواب جمعی مدرسه خان مروی است که تولیت آن با مرحوم آیت‌الله مهدوی کنی بود. این مسجد نزدیک به حمام خشتی و تلفیق بادگیر همراه با مسجد و مدرسه به گونه‌ای است که سواد این بخش از محله تهران به خوبی پیداست. البته مأذنه (جایی که مؤذن در آن اذان می‌گوید) آن را هم نباید فراموش کرد.»
وجه تسمیه در نامگذاری مسجد و منار تاریخی آنبه دلیل آنکه این مسجد توسط «سعدالدوله حاج قنبر علی‌خان کرد مافی» بنا شده بود به نام «قنبر علی‌خان» و «سعدیه» شناخته می‌شود. البته با توجه به اینکه مسجد قنبر علی‌خان اکنون حوزه و زیر نظر حوزه علمیه مروی است به نام حوزه قنبر علی خان هم شهره شده است.
حدادی در باره بادگیر مسجد قنبرعلی‌خان می‌گوید: «بادگیر مسجد به گونه‌ای ساخته شده است که در فصــل تابستان طلاب می‌تواننــــد از فضای زیر بادگیر و از هوای خنکی که داخل آن می‌پیچد استفاده کنند.» مناره مسجد قنبر علی‌خان که از دوران قاجار به یادگار مانده مناره‌ای ویژه است که ۳ کاربری را به‌صورت یکجا در خود جای داده است. این مناره با کاربری بادگیر، مأذنه و مناره بنا شده است و در مقطعی به‌عنوان رصد ستارگان و حلول ماه مبارک رمضان استفاده می‌شده. سازمان میراث فرهنگی، مسجد قنبر علی خان را سال ۱۳۸۳ ثبت ملی کرد و سپس به‌عنوان حوزه در اختیار حوزه علمیه مروی قرار گرفت.
رد پای بزرگان هنوز در منطقه باقی است«محمدعلی محمدی» رئیس اداره بافت تاریخی شهرداری منطقه درباره مسجد قنبرعلی‌خان در منطقه می‌گوید: «در تهران قدیم، منطقه ما از جمله مناطقی بود که تنها اعیان‌نشینان پایتخت ساکن آن بودند. تهران اصیل همین منطقه ۱۲ امروز بود. به دلیل موقعیت جغرافیایی و خانه‌هایش در دوره قاجار به‌خصوص در محله امامزاده یحیی(ع) تعداد این افراد و خانه‌های قجری هنوز در کوچه‌پسکوچه‌های منطقه به چشم می‌خورد و جای پای رجال قدیمی و افراد صاحب نفوذ چه از جنبه نظامی و چه از جنبه سیاسی به خوبی به چشم دیده می‌شود.»
محمدی از بافت تاریخی مسجد قنبرعلی‌خان می‌گوید: «این مسجد یکی از مکان‌های تاریخی منطقه ماست که معماری خاص و منحصربه فردی دارد. سردر ورودی مسجد همراه با آجرکاری‌های اطرافش با آن تزیینات، شکل خاصی به مسجد داده که هویت ایرانی و اسلامی را می‌توان به خوبی در آن دید. آب انبار این مسجد از قنات حاج علیرضا در محله عودلاجان گرفته می‌شد.»
او می‌افزاید: «مسجد ۲ ورودی جنوبی و شرقی دارد و دورتادور حیاط آن را حجره‌هایی فرا گرفته‌است. ۲ شبستان تابستانی و زمستانی دارد. گنبدخانه و مناره خاص مسجد قنبرعلی خان است و البته نباید از تزیینات و کاشیکاری‌های خاصش چشم پوشید.»
محمدی می‌گوید: «یکی دیگر از دلایلی که مسجدقنبرعلی خان هنوز سرپاست به این دلیل است که همان کارکردی را که از گذشته واقف برای آن در نظر گرفته حفظ کرده است. مسجد سعدالدوله و مدرسه علمیه ولی‌عصر(عج) هم کارکرد مدرسه و حوزه علمیه دارند و مسجد معمارباشی به دلیل کارکردهای مذهبی و آموزشی هم مراجعان خود را دارد.» به گفته رئیس اداره بافت تاریخی، منطقه ما به دلیل کالبد محیط طبیعی خود همچنان توانسته کارکردهای اجتماعی گذشته‌اش را حفظ کند.
نباید اطراف آثار تاریخی اجازه ساخت بدهندیکی از اهالی محله سرچشمه می‌گوید: «در سال‌های اخیر آنقدر دورتادور مسجد ساخت‌وساز شد که دیگر مسجد قنبرعلی‌خان بین راسته کیف‌فروش‌ها و سراج‌ها دیده نمی‌شود و به چشم کسی نمی‌آید. شاهد آن هم پاساژ سراجان غدیر در جنوب مسجد و ۲ ساختمان بلندمرتبه دیگر در شمال آن است. نباید اطراف آثار تاریخی اجازه ساخت‌وساز به بازاری‌ها و کاسبان بدهند. تمام این ساخت‌وسازها و نگهداری نامناسب باعث شده است که مسجد قنبرعلی‌خان در سال‌های اخیر چندین بار کاشی‌های ارزشمند ورودی‌اش را از دست بدهد و به آن آسیب برسد.»
------------------------------------------------------------------------------------------
*منتشر شده در همشهری محله منطقه ۱۲ در تاریخ ۱۳۹۴/۰۸/۱۶
کد خبر 802789منبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: حوزه علمیه
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۹۸۷۷۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
رستگاری ازبکستان در ضیافت پنالتی ها/ شگفتی تاجیکستان کامل نشد
به گزارش خبرنگار مهر، تیم‌های ملی فوتسال ازبکستان و تاجیکستان در دیدار رده بندی جام ملت‌های فوتسال آسیا امروز یکشنبه از ساعت ۱۱:۳۰ در کشور تایلند به مصاف هم رفتند که این دیدار در وقت‌های قانونی با تساوی ۵ به ۵ به پایان رسید و در ضربات پنالتی تیم ازبکستان موفق شد با نتیجه ۳ بر یک به برتری برسد.
در این بازی تیم ملی ازبکستان موفق شد نیمه اول را با نتیجه ۲ بر یک به سود خود به پایان برساند.
در نیمه دوم تاجیکستان توانست بازی را به تساوی ۲ به ۲ بکشاند. سپس ازبکستان با به ثمر رساندن ۲ گل دیگر بازی را ۴ بر ۲ کرد.
اما بازیکنان تاجیکستان به بازی برگشتند و عملکرد درخشانی به نمایش گذاشتند و با ۳ گل پیاپی با نتیجه ۵ بر ۴ از حریف خود پیش افتادند.
در حالی که کمتر از یک دقیقه به پایان این بازی باقی مانده بود ازبکستانی‌ها دست به پاورپلی زده بودند و توانستند بازی را به تساوی بکشانند و وقت‌های قانونی با تساوی ۵ به ۵ به پایان رسید تا ضربات پنالتی تعیین کننده تیم برتر میدان باشد.
در ضربات پنالتی هم تیم ازبکستان موفق شد با نتیجه ۳ بر یک به برتری برسد و عنوان سومی جام ملت‌های ۲۰۲۴ آسیا را از آن خود کند.
در دیدار نهایی این رقابت‌ها هم تیم ملی ایران از ساعت ۱۴:۳۰ به مصاف تایلند خواهد رفت.
کد خبر 6090893
هیجان ستاره بایرن: چی بهتر از بازی با رئال!